90 χρόνια δεν είναι αρκετά για να σβήσουν από την μνήμη τις
φλόγες που ισοπέδωσαν κυριολεκτικά την Σμύρνη. Η Σμύρνη δεν υπάρχει πια. Αυτό που βρίσκεται σήμερα
στην θέση της δεν είναι η Σμύρνη, είναι μια άλλη πόλη, που έχει πολύ λίγη σχέση
με ότι προϋπήρχε. Είναι μια
πόλη, προπύργιο του κεμαλισμού, η οποία δεν θυμίζει σε τίποτα την «πόλη των απίστων» (Γκιαούρ Ιζμιρ, όπως την έλεγαν οι Τούρκοι), είναι μια πόλη της μισαλλοδοξίας, είναι μια πόλη του μίσους και της βίας, είναι μια πόλη που δεν θυμίζει σε τίποτα την Σμύρνη πριν το 1922. Κανονικά θα έπρεπε να είχε ένα άλλο όνομα, για παράδειγμα Κεμάλ Σεχίρ, για να θυμίζει ποιος την κατέστρεψε και την ξανάχτισε σύμφωνα με τα δικά του μέτρα. Ωστόσο δεν το έκαναν, δεν άλλαξαν το όνομα γιατί προφανώς ήθελαν και η νέα πόλη να κρατήσει κάτι από την λάμψη της παλιάς. Μάταια όμως, δεν το πέτυχαν.
Οι Τούρκοι με το μίσος που είχαν μοίραζαν θανάτους και βία
σε όλη της Μικρά Ασία αδιακρίτως, δεν υπήρξε χριστιανός που να μην μαρτύρησε,
είτε ήταν αρμένιος, είτε ήταν Έλληνας, γι’ αυτούς δεν ήταν μόνο ένας αγώνας
εδραίωσης του καθεστώτος τους αλλά και ένας αγώνας πίστης. Η Σμύρνη, μια από
τις επτά πόλεις που μνημονεύονται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, είναι το σημείο
όπου κορυφώνεται το δράμα, γι’ αυτό και είναι η πόλη σύμβολο της μικρασιατικής
μνήμης.
Τι είναι για εμάς σήμερα η Σμύρνη, πέρα από την ανάμνηση
ενός κήπου της Εδέμ που χάθηκε; Σίγουρα είναι ένα καντήλι που θα καίει στην αιωνιότητα
αλλά αντί για λάδι καίει το αίμα των μαρτύρων. Είναι μια φλόγα που θα μας
θυμίζει, που μπορεί να οδηγηθεί το έθνος από ανεύθυνες ηγεσίες, το τι παιχνίδια
μπορούν να παίξουν εις βάρος μας οι μεγάλες δυνάμεις όταν αλλάζουν τα
συμφέροντά τους. Η Σμύρνη είναι μια ακόμη πόλη θύμα του νεοελληνικού κράτους.
Καλά είναι τα μνημόσυνα στους χιλιάδες νεκρούς της, αλλά ο συμβολισμός της δεν
μπορεί να εξαντληθεί σε αυτό το σημείο. Λείπε κάτι ακόμη το οποίο θα
νοηματοδοτεί το μέλλον, αφενός για να αποτρέψει τα ίδια σφάλματα και να
αποτελέσει ένα παράδειγμα για το που
μπορούμε να φτάσουμε αν κατανοήσουμε το γεωπολιτικό παιχνίδι στην περιοχή.
Είναι άξιο απορίας γιατί 90 χρόνια μετά δεν υπάρχει στον ελλαδικό χώρο μια πόλη
αντάξια της Σμύρνης;
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
