«Λειτουργική κατάληψη» της Μ. Λέσχης

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 29 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

 

«Λειτουργική κατάληψη» της Μ. Λέσχης

 

Το γεγονός που σηματοδότησε την αναπτυξιακή πορεία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας

 

 

Στις 17 Νοεμβρίου του 1984 η επέτειος του Πολυτεχνείου στην Καβάλα, γιορτάστηκε διαφορετικά, απ’ ότι στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ήταν η ημέρα που ο αείμνηστος δήμαρχος Καβάλας Λευτέρης Αθανασιάδης αποφάσισε να προχωρήσει στη «λειτουργική κατάληψη», όπως την ονόμασε της Μ. Λέσχης για να μεταφερθεί εκεί η λειτουργία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Πολλοί ταυτίζουν το δήμαρχο Αθανασιάδη με διάφορα μεγάλα και μικρά έργα που έγιναν στα 16 χρόνια της θητείας του στην Καβάλα και άλλαξαν την όψη της πόλης, όπως είναι ο βιολογικός καθαρισμός, η δημοτική

αγορά, δρόμοι, πεζοδρόμια κ.α.. Για όλα αυτά θα πρέπει να τον θυμόμαστε αλλά πιστεύω ότι εκείνο το έργο που πραγματικά συνέβαλε στην πνευματική ανάπτυξη της πόλης ήταν η νέα πορεία που πήρε η Δημοτική Βιβλιοθήκη επί των ημερών του, αρχής γενομένης από την κατάληψη της Μ. Λέσχης. Έκτοτε, ο αριθμός των βιβλίων πολλαπλασιάστηκαν εντυπωσιακά, χιλιάδες αναγνωστών πέρασαν να διαβάσουν ή να δανειστούν ένα βιβλίο και εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες εκδηλώσεις  φιλοξενήθηκαν στο χώρο της τα χρόνια αυτά. Σήμερα, η Μ. Λέσχη είναι υπό ανακαίνιση και η Βιβλιοθήκη έχει το δικό της κτήριο στην οδό Κασσάνδρου, όλα όμως ξεκίνησαν εκείνο το πρωινό της 17 Νοεμβρίου του 1984, από την αγάπη του Αθανασιάδη για το βιβλίο και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας. Μια αγάπη που εκφραζόταν με την αγορά δεκάδων βιβλίων κάθε φορά που κατέβαινε στην Αθήνα για δουλειές του Δήμου, από παλαιοπωλεία, προκειμένου να εμπλουτιστεί η Βιβλιοθήκη με παλιές εκδόσεις, πέρα από αυτά που αγοράζονταν από τις τρέχουσες εκδόσεις.

 

Η Μεγάλη Λέσχη, εδώ και ένα αιώνα περίπου ανήκει στην ιδιοκτησία της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Κυριών Καβάλας, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε χώρος συνάθροισης των παραγόντων της ελληνικής κοινότητας της Καβάλας και στη συνέχεια, μετά την απελευθέρωση φιλοξένησε από επίσημα γεύματα και χορούς, μέχρι και συναντήσεις των οικονομικών, πνευματικών  και πολιτικών παραγόντων της πόλης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια πριν το 1984 είχε περιοριστεί η λειτουργία της σε μια κλειστή χαρτοπαικτική λέσχη, μόνο για μέλη, οπότε αυτό έδωσε το έναυσμα στον Λ. Αθανασιάδη να σκεφτεί και να βρει τρόπο να αλλάξει η χρήση της και να δοθεί ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους καβαλιώτες. Επί δύο χρόνια ζητούσε από την Φιλόπτωχο να τον νοικιάσει στο Δήμο Καβάλας αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση.

 

 

Έτσι για συμβολικούς λόγους, κάτι το οποίο συχνά το έκανε ο τότε δήμαρχος Καβάλας, επιλέγει το σχέδιο  -που εκπόνησε με απόλυτη μυστικότητα - να υλοποιηθεί τα χαράματα της 17^ης Νοεμβρίου, ημέρα Σάββατο όπως και σήμερα του 1984. Το σχέδιο το γνώριζαν πολλοί λίγα άτομα, της απολύτου εμπιστοσύνης του Λευτέρη Αθανασιάδη, οι υπόλοιποι το έμαθαν αμέσως μετά και έσπευσαν να στηρίξουν την προσπάθεια.

Ας τα πάρουμε όμως τα γεγονότα με τη σειρά. Γύρω στις 4.00 – 4.30 το πρωί του Σαββάτου δύο συνεργάτες του δημάρχου, μπήκαν στο χώρο της Μεγάλης Λέσχης, από την πίσω πόρτα  τη βοηθητική, αυτή που βρίσκεται από την πλευρά του δημαρχιακού μεγάρου και βγαίνει στο δρόμο με ένα στενό διάδρομο που υπάρχει ανάμεσα στο κτήριο της Μ. Λέσχης και του Δημοτικού Σχολείου της Δημαρχίας. Αυτό έγινε καθώς η κύρια είσοδος ήταν κλειδωμένη και φυλασσόμενη για τον φόβο εισβολής ανεπιθύμητων ατόμων. Χωρίς να γίνουν ιδιαίτερα επεισόδια άνοιξε η κεντρική πόρτα και εισέβαλαν και άλλα άτομα στο κτήριο, ενώ λίγη ώρα μετά ξεκίνησε και η μεταφορά των βιβλίων και των ραφιών της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας.

 Μέχρι τότε η Βιβλιοθήκη στεγάζονταν στο κτήριο που βρίσκεται σήμερα το καφέ μπαρ ΠΑΛΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ στην α’ πάροδο της οδού Ομονοίας, δίπλα στην ALPHA BANK, ένας χώρος μικρός και ακατάλληλος για να φιλοξενήσει την λειτουργία της  χωμένος κυριολεκτικά σε ένα ανήλιαγο στενό. Από τις πρώτες ώρες της «λειτουργικής κατάληψης» άρχισαν να συρρέουν κατά εκατοντάδες οι καβαλιώτες για να στηρίξουν το εγχείρημα και σε λίγες ώρες έγιναν χιλιάδες, ενώ «βροχή» κατέφθαναν και οι ανακοινώσεις συμπαράστασης από δεκάδες συλλόγους της πόλης αλλά και μεμονωμένους καβαλιώτες. Τις επόμενες ημέρες ολοκληρώθηκε η μετακόμιση των βιβλίων και καθημερινά υπήρχε κόσμος στο χώρο της Μ. Λέσχης, ενώ τα βράδια υπήρχε και περιφρούρηση για το φόβο πιθανής «αντεπίθεσης» για την ανακατάληψη του χώρου. Στα σχολεία της Καβάλας από την πρώτη εργάσιμη ημέρα, που ήταν η Δευτέρα είχαν αποχή και οι μαθητές βγήκαν στους δρόμους για να στηρίξουν το αίτημα να γίνει η Μεγάλη Λέσχη χώρος βιβλίου και πολιτισμού, με ελεύθερη πρόσβαση των νέων. Ο δήμαρχος Λευτέρης Αθανασιάδης συνελήφθη για το εγχείρημα του και οδηγήθηκε στο αυτόφωρο, οπότε  έσπευσαν εκατοντάδες καβαλιώτες να του συμπαρασταθούν, τόσο έξω από την αστυνομική διεύθυνση Καβάλας όπου ήταν κρατούμενος όσο και μετά στο δικαστήριο. Όταν πήγε να τον συλλάβει ο εισαγγελέας μπήκε κόσμος μπροστά να τον εμποδίσει. Ο εισαγγελέας απευθυνόμενος στο δήμαρχο του είπε να αποχωρήσει χωρίς φασαρίες από το χώρο αλλιώς θα έκανε το καθήκον του, τότε ο Λευτέρης Αθανασιάδης  του είπε: «Κύριε εισαγγελέα, όπως εσείς επικαλείσθε το καθήκον σαν, πρέπει να έχετε υπ’ όψιν σας ότι υπάρχει και κάποιο δικό μου καθήκον. Σε καμιά περίπτωση όλοι εμείς δεν έχουμε σκοπό να δουλέψουμε εις βάρος του κράτους. Εγώ, όμως δεν εκλέχτηκα Δήμαρχος για να κάνω τον καντηλανάφτη της εκκλησίας. Αυτό που έγινε σήμερα είναι αίτημα του καβαλιώτικου λαού. Είναι αίτημα όλης της νεολαίος μας και της δίψας της για μόρφωση. Εμείς για 2 ολόκληρα χρόνια ζητούσαμε αυτό το κτήριο από την Φιλόπτωχο, σχεδόν παρακαλώντας εξαντλήσαμε κάθε δυνατότητα. Τους προτείναμε υψηλά ενοίκια. Πα’ όλα αυτά η Φιλόπτωχος φάνηκε ασυγκίνητη και αμετάκλητη. Διατηρούσε, η Φιλόπτωχος αυτό το κτήριο χωρίς να’ χει τίτλο ιδιοκτησίας. Ζητείστε τους τον τίτλο, να δούμε τι θα σας δώσουν.

Εκτός αυτού, το κτίριο λειτουργούσε σαν χαρτοπαικτική λέσχη με πολλά στεγανά. Μαζεύονταν εδώ και έπαιζαν κουμάρι μόνο μέλη, που για να γίνεις μέλος έπρεπε να είσαι γιος μέλους.

Κι’  εγώ παίζω χαρτιά, αλλά πηγαίνω στο καφενείο. Ας πάνε  τώρα και οι κύριοι αυτοί στο καφενείο, τους είναι τόσο δύσκολο;

Με ποιο δικαίωμα αυτοί, είχαν γεμίσει αυτό τον όμορφο και παραδοσιακό χώρο με τσόχες και υλικά χαρτοπαιξίας.  Δεν υπάρχει καμιά άδεια λειτουργίας χαρτοπαικτικής Λέσχης. Να είστε σίγουρος ότι αν διατάξετε σύλληψη, στο δικαστήριο δεν θα είμαι μόνος μου. Θάναι μαζί μου 5.000 πολίτες που συμφωνούν με  αυτή την "λειτουργική κατάληψη».

Οι δικαστικές περιπέτειες τελείωσαν αργότερα όταν επήλθε συμβιβασμός ανάμεσα στο Δήμο Καβάλας και στη διοίκηση της Φιλοπτώχου με την μακροχρόνια εκμίσθωση του κτηρίου. Εδώ και 15 χρόνια περίπου η Δημοτική Βιβλιοθήκη έχε μεταφερθεί στο δικό της κτήριο, επί της οδού Κασσάνδρου. Η φθορά του χρόνου επέβαλε την άμεση επέμβαση του Δήμου Καβάλας για τη συντήρηση της σκεπής και άλλων τμημάτων του κτηρίου της Μ. Λέσχης κάτι που αναμένεται να γίνει σύντομα με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Το αναφέρουμε και αυτό γιατί και η σημερινή σωστική επέμβαση του κτηρίου κατέστη δυνατή λόγω εκείνης της κατάληψης της 17 Νοεμβρίου του 1984. Σε γεγονότα όπως αυτό που περιγράψαμε μπορεί να βρει κανείς πολλές απαντήσεις σε ερωτήματα του είδους, γιατί ο Αθανασιάδης έτυχε σιγά – σιγά καθολικής αποδοχής από τους καβαλιώτες, γιατί θεωρήθηκε ένας πολύ επιτυχημένος δήμαρχος, γιατί κατάφερε να αφήσει το στίγμα του στην πόλη της Καβάλας…

 

Θεόδωρος Α. Σπανέλης

 

 

Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του Νίκου Τσουμπάκη, ο οποίος βοήθησε και στην συγκέντρωση στοιχείων για τα γεγονότα εκείνων των ημερών.