«Ο υιός μου ένι μεν αρμόδιος βασιλεύς, ου του παρόντος δε καιρού. Βλέπε γαρ και φρονεί μεγάλα και τοιαύτα, οία οι καιροί έχρηζον την ευημερία των προγόνων ημών. Αμή σήμερον… ου βασιλέα θέλει η ημών αρχή, αλλά οικονόμων».
Τα παραπάνω λόγια τα αποδίδει ο ιστορικός στον αυτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγο με αποδέκτη τον υιό του Ιωάννη Παλαιολόγο. Η φράση αυτή έδωσε την αφορμή στην Τόνια Κιουσοπούλου να γράψει ένα εξαιρετικά εύστοχο δοκίμιο για την πολιτική ιδεολογία του βυζαντινού κράτους πριν από την άλωση. Να μείνουμε όμως λίγο περισσότερο σε αυτή την φράση μέσα από την οποία ο ήδη άρρωστος αυτοκράτορας συμπυκνώνει την πολιτική του διαθήκη, ότι δηλαδή η ελέω θεού και απόλυτης ανεξαρτησίας βασιλεία έχει τελειώσει οπότε το μόνο που έχει να κάνει ο διάδοχος είναι να αναδειχθεί σε ένα πετυχημένο διαχειριστή.
Τα παραπάνω διαδραματίζονται μόλις λίγες δεκαετίες πριν από την άλωση και έχουμε την εντύπωση ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε, αυτή η ανέσπερος φράση – χάρη στην γραφή του ιστορικού - αποκτάει μια ιδιαίτερη βαρύτητα. Όχι μόνο γιατί θέτει ένα ερώτημα που αν και δεν το έχουμε αντιληφθεί μας βασανίζει ιδιαίτερα σήμερα αλλά πολύ περισσότερο γιατί εκείνο που απουσιάζει σήμερα μια πολιτική διαθήκη για τον ενεστώτα χρόνο, η οποία θα υψούται ως πολεμικός πύργος για την άμυνα της κοινωνίας στην επερχόμενη κατάρρευση και την δρομολόγηση μια νέας αναπτυξιακής προσπάθειας. Μια διαθήκη η οποία φυσικά θα δίνει απάντηση και στο κύριο ερώτημα που τίθεται επιτακτικά, σχετικά με το τι περιεχόμενο και πως θα πρέπει είναι διαμορφωμένος ο κάθε θεσμικός ρόλος, από εδώ και στο εξής.
Ο καλλιεργημένος αυτοκράτορας έθεσε το ερώτημα «Βασιλεύς ή οικονόμος;», το οποίο παραμένει επίκαιρο και συναρτάται άμεσα με μια σειρά διαπιστώσεις για τα κακώς κείμενα του απερχόμενου συστήματος και τα οποία προκάλεσαν πολλά από τα δεινά του αδιεξόδου που βιώνουμε.
Βουλευτής ή μέτοχος στην εταιρία ΔΙΑΦΘΟΡΑ Α.Ε.;
Πνευματικός ποιμένας ή διαχειριστής στο παγκάρι;
Διανοούμενος ή επιχορηγούμενος «καλλιτέχνης» από την ΔΕΚΟ, ΛΙΒΑΝΙΣΤΗΡΙ Α.Ε.;
Καθηγητής ή οικονομικός διαχειριστής σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα και επιχορηγήσεις;
Συνδικαλιστής ή συνδιαχειριστής στην εταιρία ΚΡΑΤΟΣ Α.Ε.;
Επιχειρηματίας – παραγωγός ή αεριτζής προμηθευτής στο ΔΗΜΟΣΙΟ Α.Ε.;
Δάσκαλος ή φύλακας ανηλίκων;
Ουκ εστί αριθμός για το πόσες είναι περιπτώσεις όπου θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο και το περιεχόμενο. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει όμως να ξέρουμε που είμαστε, το τι θέλουμε και από πού θα πάμε για να βγούμε από τον λάκκο των λεόντων στον οποίον έχουμε πέσει…
Οι πλατιοί δρόμοι έγιναν λογγωμένα μονοπάτια και απότομες ανηφοριές, από εδώ και πέρα τίποτα δεν θα το βρούμε ως χάρισμα ή στο δρόμο πεταμένο, θα πρέπει να δουλέψουμε σκληρά, να βασανιστούμε από διλλήματα και αμφιωολίες, έτσι ώστε να αποκτήσουμε την συνείδηση και την γνώση για το τι πρέπει να πράξουμε για να βγούμε από την κρίση.
