Τα λάθη υπάρχουν για να μας διδάσκουν, λένε οι φιλόσοφοι της ζωής οπότε και γι’ αυτό το λόγο τα λάθη πληρώνονται. Είναι νόμος της ζωής ότι αν δεν πληρώσεις δεν μαθαίνεις ή όπως το λέει και ο λαός, πρέπει να πάθεις για να μάθεις. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι, λαοί, ρηχοί – για να μην τους χαρακτηρίσουμε διαφορετικά – που και εκατό φορές να πάθουν, να πληρώσουν δηλαδή, μυαλό δεν θα βάλουν και θα ξανακάνουν το ίδιο λάθος.
Αυτό συμβαίνει σε άτομα ή κοινωνίες, που χαρακτηρίζονται από έντονο συναισθηματισμό. Σε περιπτώσεις δηλαδή που η λογική έπεται του συναισθήματος και επειδή είναι πιο εύκολη η καλλιέργεια συναισθημάτων από την παράθεση λογικών επιχειρημάτων, κάθε επιτήδειος εξασκείται στο πρώτο και αφήνει το δεύτερο για τα πανεπιστημιακά εργαστήρια – λέμε τώρα – αν δεν έχει φροντίσει πρώτα να συκοφαντήσει ακόμη και την λογική και τον ορθολογισμό σαν μια διαδικασία επίλυσης προβλημάτων.
Έτσι λοιπόν για παράδειγμα σε περιπτώσεις που έχουμε το δικαίωμα επιλογής ανάμεσα σε δύο μανάβηδες για να αγοράσουμε φρούτα, θα επιλέξουμε αυτόν που έχει ένα καθαρό, τακτοποιημένο μαγαζί με καλά πράγματα και ο οποίος είναι δύστροπος και ίσως και απαιτητικός – όσον αφορά την πληρωμή – ή αυτόν που έχει ένα μαγαζί όχι και τόσο καθαρό και τακτοποιημένο, μας βάζει και κανένα σαπάκι, μας γεμίζει με ωραία λόγια μέχρι υπερβολής, μας κάνει πίστωση, αλλά είναι και πιο τσιμπημένες οι τιμές του;
Μην βιαστείτε να απαντήσετε. Η πρώτη απάντηση που σας έρχεται στο μυαλό είναι ότι θα επιλέξετε την πρώτη περίπτωση, σκεπτόμενοι λογικά, αν όμως δώσετε χρόνο στον εαυτό σας ίσως να θυμηθεί περιπτώσεις κατά τις οποίες επιλέξατε από την δεύτερη κατηγορία.
Ίσως να είναι και οι περισσότερες. Μήπως το ίδιο έχουμε πράξει πολλές φορές και στις εκλογές; Μήπως η τελική επιλογή δεν έγινε με τον ποιος είναι ο πιο ικανός έστω και απόμακρος, αλλά με το ποιος είναι πιο φιλικός, πιο κολλητός μας αλλά και ο πιο άχρηστος; Έχουμε σκεφτεί ότι όταν ο ένας επένδυε στις επιστήμη και την λογική ο άλλος έκανε «δημόσιες σχέσεις»; Ακραία παραδείγματα αλλά ενδεικτικά το πώς ψηφίσαμε σε πάρα πολλές περιπτώσεις.
Ε, τώρα αποδεικνύεται ότι οι επιλογές ήταν λάθος και ο φιλικός και ο κολλητός είναι επικίνδυνοι γιατί ήρθε ή ώρα να μας απειλήσουν την ζωή μας με το μαχαίρι που τους χαρίσαμε.
