Μαθήματα ιστορίας δεν είναι στις προθέσεις μας να παραδώσουμε αλλά δεν μπορεί κανείς να προσεγγίζει το ζήτημα του έθνους σήμερα, χωρίς να ανατρέξει πίσω στο χρόνο. Η πρώτη διαπίστωση αυτής της αναδρομής είναι το γεγονός ότι η εθνογέννεση ήταν μια πράξη απελευθέρωσης των λαών απέναντι στους δυνάστες τους. Από την γαλλική επανάσταση και την ανατροπή της βασιλείας μέχρι τις εσχατίες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κάθε καταπιεσμένος λαός επιζητούσε τον δικό του χώρο και το δικό του μερίδιο στην ιστορία, με σαφή όρια ταυτότητας. Αυτή ήταν η δύναμη που κίνησε την ιστορία για να περάσουμε από τον πολυεθνικό χυλό των αυτοκρατοριών στα εθνικά κράτη. Σε εκείνη την συγκεκριμένη χρονική περίοδο ήταν ότι πιο προοδευτικό είχε να παρουσιάσει η διανόηση, καθώς με αυτό τον τρόπο μπορούσαν να δημιουργηθούν οι βάσεις για την μετάβαση σε ένα μηχανισμό κράτους έτσι ώστε να εξασφαλιστούν η ασφάλεια, η ευημερία και η πρόοδος για όλους τους πολίτες.
Αυτή η πορεία δεν ήταν αναίμακτη και στην πορεία κάποιοι λαοί δεν τα κατάφεραν να αποκτήσουν το δικό τους έθνος – κράτος και ο αγώνας τους αιματοκυλίστηκε. Όσοι αποφάσισαν να ξεσηκωθούν και να διεκδικήσουν ένα ελεύθερο έθνος – κράτος είχαν ως σύμμαχο και μια αστική τάξη η οποία διέθετε αστική συνείδηση. Μια τάξη η οποία μετά την απελευθέρωση έγινε κυρίαρχη και άρχουσα. Αυτό λειτούργησε θετικά καθώς μια στιβαρή και δυνατή αστική τάξη εξασφάλιζε μια καλή λειτουργία του πολιτεύματος της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και ένα επίπεδο δικαιωμάτων για όλους, το οποίο ήταν υπολογίσιμο. Αποτέλεσμα αυτού και των μηχανισμών ελέγχου που αναπτύχθηκε ήταν να φτάσουμε στο να υπάρχουν στον δυτικό κόσμο ευνομούμενες πολιτείες που πρόσφεραν συνθήκες ουσιαστικής ανάπτυξης των κοινωνιών τους.
Αναγκαζόμαστε να θυμίσουμε όλα αυτά, εν συντομία, γιατί σήμερα βρισκόμαστε σε μια φάση μετάβασης. Από την στιγμή που το κεφάλαιο έχασε σταδιακά τα εθνικά του χαρακτηριστικά και έγινε παγκόσμιο έχει ξεκινήσει αντίστοιχα μια συστηματική προπαγάνδα κατά του έθνους και γενικότερα κατά του κράτους και η προοπτική που προσφέρεται είναι μια παγκόσμια διακυβέρνηση η οποία φαντάζει για τους πολίτες σαν ένας εφιάλτης από το μέλλον, Ένα καθεστώς χωρίς μηχανισμούς ελέγχου και χωρίς να υπάρχει κοινό σημείο αναφοράς, είναι αυτό που επιχειρούν να πλασάρουν να μια νέα τάξη πραγμάτων. Ετερόκλητες δυνάμεις, ξεκινώντας από το χώρο του νεοφιλελευθερισμού και φτάνοντας μέχρι το χώρο του αναρχισμού συνασπίζονται σε ένα αγώνα δήθεν υπέρ της «ανθρωπότητας» όπου τελικά ο μόνος που βάλλεται δεν είναι η εκμετάλλευση του ανθρώπου αλλά ο μηχανισμός του έθνους κράτους, τον οποίο θέλουν να πετάξουν στο παλιατζίδικο της Ιστορίας. Στην παρούσα χρονική συγκυρία όμως το έθνος – κράτος είναι το μόνο υπαρκτό καταφύγιο για κάθε θιγόμενο πολίτη από τη νέα τάξη πραγμάτων, όσο κι αν τα παπαγαλάκια τραυλίζουν το αντίθετο.
Υποστηρίζουν μεταξύ άλλων οι πολέμιοι ότι η έννοια του έθνους είναι ένας μύθος και μάλιστα κατασκευασμένος. Μπορεί να είναι και έτσι, ωστόσο αν δούμε ιστορικά την εξέλιξη του ανθρώπου οι μύθοι κίνησαν την ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι μύθοι γέννησαν τις συνεκτικές κοινωνίες και αυτές έγιναν το καταφύγιο για να ανθήσει η ανθρώπινη σκέψη και η δημιουργικότητα. Να δεχθούμε λοιπόν την αποδόμηση του έθνους αλλά για ένα άλλο σύστημα που θα εξασφαλίζει μια καλύτερη τάξη πραγμάτων και όχι για αποδόμηση – σε τελική ανάλυση – των κατακτήσεων του ανθρώπου.
