Ο ρεαλισμός στην πολιτική δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη να
υπηρετείς ένα στεγνά ορθολογικό μοντέλο διαχείρισης των δημοσίων πραγμάτων. Αν
ήταν έτσι απλά τα πράγματα τότε θα μπορούσε ένας
καλά προγραμματισμένος
ηλεκτρονικός υπολογιστής, να ασκήσει εξαιρετικά αποδοτική διοίκηση και γιατί
όχι να κυβερνήσει ένα τόπο.
Στο κράτος υπάρχουν και άλλοι παράμετροι. Για παράδειγμα
γίνεται μεγάλη συζήτηση για απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, τη μία για 15.000,
την άλλη για 150.000 άτομα, κανείς δεν λέει ότι πίσω από κάθε αριθμό που
συνθέτει αυτό το σύνολο υπάρχει μια ανθρώπινη ζωή. Υπάρχει ένας άνθρωπος με
όνειρα, με ελπίδες, με προσδοκίες να ζήσει δουλεύοντας. Δεν υπάρχει αμφιβολία
ότι ο αριθμός τους είναι μεγαλύτερος από αυτόν που μπορεί να «σηκώσει» ο
δημόσιος προϋπολογισμός, ωστόσο αν ήταν εταιρία δεν θα απέλυσε προσωπικό, αν
πρώτα δεν είχε εξαντλήσει τα περιθώρια αύξησης του παραγόμενου προϊόντος. Πίσω
από κάθε απόλυση, όπως και πίσω από κάθε πρόωρη συνταξιοδότηση, υπάρχει μια
εμπειρία χρόνων που χάνεται. Σαφώς υπάρχουν και άχρηστοι δημόσιοι υπάλληλοι,
υπάρχουν και λαμόγια, άλλο τόσο όμως υπάρχουν και ικανά στελέχη που στις περισσότερες
περιπτώσεις μένουν στην γωνία, είτε γιατί ξέρουν και καταλαβαίνουν πολλά, είτε
γιατί δεν μπορούν να λειτουργήσουν μέσα στο χάος που μόνο κατ’ ευφημισμό μπορεί
να ονομαστεί «δημόσια διοίκηση».
Και αν είναι έτσι, θα αναρωτηθεί κάποιος, που βρίσκεται το
πρόβλημα; Πρώτα και κύρια για να φτάσεις να μιλήσεις για υπεράριθμους θα πρέπει
να αρχίσει το «μαγαζί» να δουλεύει και στην πράξη να αποδειχθεί αν υπάρχει
πλεονάζων προσωπικό ή υπάρχει έλλειμμα, οπότε και στην πράξη να αξιολογηθεί ο καθένας αν
μπορεί να προσφέρει ή όχι. Αυτή τη στιγμή το μαγαζί που λέγεται «δημόσια
διοίκηση» δεν δουλεύει και είναι πολιτική επιλογή να συμβαίνει αυτό για να
απαξιωθεί τελείως και να διαμοιραστεί. Νωρίτερα δε που μισοδούλευε, επίσης ήταν
πολιτική επιλογή αυτή, για να μπορούν να ασκούν πολιτική παρεμβάσεων και να
δικαιώνουν οι πολιτικοί το λόγο ύπαρξής τους.
Με απλά λόγια το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Οι πολιτικοί
δημιούργησαν την αβελτηρία και την αναποτελεσματικότητα στον δημόσιο τομέα, όχι
ως αποτέλεσμα λάθος χειρισμών αλλά κατ΄ επιλογή και τώρα που πιέζονται από το δημόσιο χρέος αντί να επιχειρήσουν να το λύσουν το πρόβλημα
μια δια παντός, προτιμούν να προχωρήσουν στις απολύσεις, φορτώνοντας στους
απολυμένους την ευθύνη προκειμένου να σώσουν το σύστημα που υπηρετούν. Μια
δημόσια διοίκηση ικανή, αποτελεσματική και με άξια στελέχη θα ήταν ότι
χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί για το πολιτικό – οικονομικό πλέγμα της χώρας,
μέσα σε λίγους μήνες θα κατέρρεε. Γι’ αυτό και δεν μπορούν να το επιτρέψουν.
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
