Η παρουσία της επτάχρονης χούντας στην χώρα μας, πέρα από
την εθνική καταστροφή της Κύπρου που προκάλεσε, συνέβαλε και στην ανανέωση του πολιτικού
προσωπικού της χώρας, καθώς μετά το 1974 πολλοί λίγοι από τους προδικτατορικούς
βουλευτές ξανακάθισαν στα έδρανα της Βουλής.
Χωρίς να το θέλει η χούντα είχε
συμβάλει στο να ανανεωθεί το πολιτικό σκηνικό της χώρας, τόσο όσον αφορά τα
κόμματα όσο και τα πρόσωπα. Τώρα που βρισκόμαστε στο μεταίχμιο ανάμεσα στην Γ’
και την Δ’ Ελληνική Δημοκρατία θα πρέπει να επιζητούμε μια χούντα για να
ανανεωθεί το πολιτικό σκηνικό;
Περισσότερο από ποτέ η χώρα έχει ανάγκη, πέρα από την
οικονομική ανόρθωση και την ανακαίνιση του πολιτικού σκηνικού, πέρα από τα οικονομικά μνημόνια θα πρέπει να επιζητούμε
και ένα πολιτικό μνημόνιο με το οποίο θα μπαίνει ένα τέλος στην κατρακύλα.
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να αρθεί όλο αυτό πλέγμα των νόμων που εξασφαλίζει την
ατιμωρησία των πολιτικών. Δεν μπορεί η Βουλή να είναι ο χώρος αμνήστευσης κάθε
ποινικού αδικήματος, γιατί έτσι υπονομεύεται η ίδια η έννοια της
κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το δεύτερο
είναι ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος εκλογής των βουλευτών. Αν το πρώτο είναι
ζήτημα νομικής ρύθμισης, το δεύτερο πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μιας
ευρείας συζήτησης για το πώς δηλαδή θα εκλέγονται οι βουλευτές σε μια βάση που
θα συμφωνηθεί, μετά από ένα ανοιχτό διάλογο. Ωστόσο να σημειώσουμε ότι
αδιαπραγμάτευτο ζήτημα θα πρέπει να είναι το δικαίωμα για μια και μόνο θητεία,
χωρίς κανένα περιθώριο ανανέωσης – όσο καλός και να είναι – και φυσικά η άμεση
ανάκλησή του βουλευτή, εφόσον διαπιστωθεί ότι έρχεται σε αντίθεση με την
βούληση του εκλογικού σώματος.
Όσο για το ζήτημα το ποιο θα πρέπει να είναι αυτό το
εκλογικό σώμα, εδώ θα πρέπει να γίνει μια μεγάλη τομή. Δεν είναι δυνατόν ένα
βουλευτής να εκλέγεται από το σύνολο των ψηφοφόρων ενός νομού, θα πρέπει αυτό
να μικρύνει, για να μπορεί ο έλεγχος και η ανάκληση να είναι πιο εύκολη. Η
«σμίκρυνση» αυτή μπορεί να γίνει είτε με γεωγραφικά κριτήρια είτε και ποιοτικά,
δηλαδή μια ομάδα με κοινά χαρακτηριστικά να εκλέγει τον δικό της βουλευτή.
Τα παραπάνω δεν είναι τίποτα περισσότερο από σκέψεις και
πρόλογος για ένα προβληματισμό που θα πρέπει σύντομα να πάρει τα χαρακτηριστικά
του δημόσιου διαλόγου. Σε κάθε περίπτωση να έχουμε υπόψη μας ότι αλλαγή της
οικονομίας δεν μπορεί να υπάρξει, χωρίς μια βαθιά αλλαγή στο πολιτικό σύστημα
και το πρώτο βήμα γι’ αυτό είναι να πάνε σπίτι τους όσοι έχουν διατελέσει για
πάνω από μια φορά βουλευτές.
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
