Εντάξει το έχουμε καταλάβει ότι ως Έλληνες είμαστε λαμόγια, τεμπέληδες και αχαΐρευτοι, οπότε λογικό είναι να έχουμε φτάσει στην χρεωκοπία. Δυο χρόνια τώρα βομβαρδιζόμαστε μέσα και έξω από την χώρα με τους χειρότερους χαρακτηρισμούς, σε σημείο που η λέξη «Ελλάδα» και «κρίση» να είναι πλέον συνώνυμες. Τι συμβαίνει όμως και το πρόβλημα επεκτάθηκε στην Ιταλία, την Ισπανία και τώρα σαν επιδημία γρίπης τείνει να επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη. Σε μια σπάνια στιγμή αυτοκριτικής δήλωσε χθες ο πρόεδρος της Ε.Ε. Χ. Μπαρόζο ότι η κρίση είναι συστημική και καμία οικονομία της Ευρώπης δεν είναι αλώβητη.
Το σημειώναμε πριν από λίγες ημέρες ότι έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε την τελευταία πράξη ενός έργου που ξεκίνησε το 1989 με την πτώση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού και κλείνει τώρα ο κύκλος με την πτώση του τραπεζικού ή νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Μαζί κλονίζεται και το μοντέλο της «ενωμένης» Ευρώπης έτσι όπως σχεδιάστηκε στα χρόνια της μεταπολεμικής εφορίας και ολοκληρώθηκε στα χρόνια της τραπεζικής εφορίας, όταν δηλαδή το χρήμα κυκλοφορούσε άφθονο και φθηνό. Τώρα που το χρήμα είναι σπάνιο και ακριβό τα όνειρα βουλιάζουν στα ρηχά νερά. Τώρα η Ευρώπη θα καταλάβει ότι για να χτιστεί ένα μεγαλεπήβολο οικοδόμημα δεν αρκεί το χρήμα, χρειάζεται και εκείνη η συνεκτική ουσία που θα του δώσει ελαστικότητα και αντοχή σε τεκτονικών διαστάσεων σεισμούς.
Τώρα όμως είναι η ώρα να στοχαστούμε ορισμένα πράγματα, για να μπορέσουμε να δώσουμε απαντήσεις στα ζητήματα του σήμερα και αυτά που έρχονται. Ζούμε σε μια Ευρώπη κατ’ επίφαση «ενωμένη» η οποία ουσιαστικά ζει κάτω από την αυστηρή πειθαρχία που έχει επιβάλει μια προτεσταντική – όχι τόσο στο θρήσκευμα – αλλά στην νοοτροπία Γερμανία. Ποτέ σε όλη την ανθρώπινη ιστορία δεν υπήρξε αυτοκρατορία που να άντεξε στο χρόνο και να είχε ως μοναδικό συνεκτικό στοιχείο την πειθαρχία. Χρειάζεται κάτι περισσότερο ένα νόημα ζωής, μια υπόσχεση ότι μαζί μπορούμε να πετύχουμε κάτι περισσότερο από ότι ο καθένας μόνος τους.
Αυτές τις ημέρες τέθηκε το δίλλημα ευρώ ή δραχμή; Νομίζουμε ότι πιο σωστό θα ήταν να ρωτούσαν: « ενωμένη ή διασπασμένη Ευρώπη μπροστά στην κρίση;». Το σύνολο των ελλειμμάτων των χωρών του Νότου είναι αυτή τη στιγμή ίσο με το πλεόνασμα της γερμανικής οικονομίας. Αυτό από μόνο του είναι ένα πρόβλημα που θα έπρεπε να έχει γίνει κυρίαρχο στην ευρωπαϊκή κοινωνία, ακόμη και αν δεν υπήρχε η κρίση.
Ας αρχίσει η συζήτηση από αυτό το σημείο και θα έρθουν στην επιφάνεια και τα άλλα, ανοιχτά εδώ και εκατονταετηρίδες ζητήματα που λειτουργούν ανασχετικά προς μια ενωμένη Ευρώπη. Κι αυτό χωρίς κανένα ίχνος υπεροψίας και επιβολής από κανέναν προς κανέναν και χωρίς σχέσεις δανειστών και δανειζομένων, γιατί αν αρχίσουμε να μιλάμε γι’ αυτά, θα χαθούμε.
