Μετά από παρότρυνση φίλου, ασχολήθηκα λίγο περισσότερο με
την περίπτωση της βίλας Αμαλίας, η οποία πρόσφατα βρέθηκε στην επικαιρότητα
λόγω της σύγκρουσης της αστυνομίας με μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου που
είχαν κάνει κατάληψη, στο εν λόγω κτήριο.
Το κτίριο χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και φημολογείται
ότι οικοδομήθηκε σε προσχέδια του
Ερνέστου Τσίλλερ. Το κτίριο στη συμβολή των οδών Χέυδεν και Αχαρνών που
οικοδομήθηκε το 1862, φιλοξενούσε για 41 χρόνια το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων. Το 1975, αφού είχε γίνει η μεταστέγαση του
σχολείου, η Βίλα απαλλοτριώθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και περιήλθε στην
κυριότητα του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων. Το 1990 καταλήφθηκε από αντιεξουσιαστές.
Ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο εικαστικός Αλέκος
Φασιανός, ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας
Αναστάσιος, ο συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς, ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης και
πολλοί άλλοι, αποφοίτησαν από το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων, δηλαδή πέρασαν τα
μαθητικά τους χρόνια όλες αυτές οι λαμπρές μορφές στις αίθουσες αυτού του
κτηρίου. Δεν θα σταθούμε εδώ στο αν είχαν δίκιο όσοι το κατέλαβαν ή όσοι το
ανακατέλαβαν, αλλά στο πως το ζήτημα αυτό έγινε επί ημέρες θέμα έντονης
πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης και πως
παρουσιάστηκε το σύνολο του μέσα από την ελληνική τηλεόραση, χωρίς να μιλήσει
κανείς για την ουσία της ιστορίας του.
Απ’ όσα προαναφέραμε γίνεται σαφές ότι δεν συζητάμε για ένα οποιοδήποτε
κτήριο, αλλά και ούτε για ένα τυχαίο σχολείο, όταν από τις τάξεις του πέρασαν
τέτοια «διαμάντια» της τέχνης και της διανόησης. Το πρώτο στοιχείο θαυμασμού
είναι λοιπόν το ποιά φωτεινά μυαλά είχαν ως καθηγητές αυτοί οι μαθητές για να
μπορέσουν να πάρουν όλα εκείνα τα εφόδια που τους επέτρεψαν στην συνέχεια να
ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους και τις ικανότητες τους; Το δεύτερο στοιχείο
θαυμασμού και συνάμα απορροίας είναι το πόσο δημιουργικό και ανεκτικό ήταν το
μαθησιακό κλίμα σε αυτό το σχολείο ώστε να ξεπηδήσουν από μέσα του τόσο
ετερόκλητες, όσον αφορά τον τρόπο σκέψης και δράσης, προσωπικότητες της
σύγχρονης Ελλάδας;
Μα από μόνη της η ιστορία και τα μυαλά που παρήχθησαν από
αυτό το σχολείο αποτελούν απόδειξη ότι όταν ένα σύστημα λειτουργεί με σεβασμό
στην ανεξαρτησία της σκέψης, το αυτόνομο της προσωπικότητας του κάθε ατόμου και
στην βάση ενός παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης της προσωπικότητες, ακόμη και
κάτω από τις δυσμενέστερες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες μπορεί να κάνει
θαύματα. Μιλάμε για ένα σχολείο που προηγήθηκε όλων των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων
της μεταπολίτευσης, μιας περιόδου που όπως αποδεικνύεται απονέκρωσε την
πνευματική και πολιτιστική λειτουργία όχι μόνο της παιδείας, αλλά ολάκερης της
κοινωνίας. Σε αυτά τα τριάντα χρόνια η κοινωνία μας «σταλινοποιήθηκε» και έμαθε
να λύνει τις διαφορές της είτε με καταλήξεις, είτε με τα γκλόπς και τα
δακρυγόνα των ΜΑΤ. Το δυστύχημα είναι ότι μένουμε σε αυτές τις συγκρούσεις που
προσφέρουν θέαμα και χάνουμε την ουσία.
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
