Ο τρόπος που πέρασε στην ειδησιογραφία η πώληση του Σκορπιού,
έγινε με ένα τρόπο που έχει να κάνει περισσότερο με το ενδιαφέρον ενός Ρώσου
μεγιστάνα που διέθεσε αρκετά εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή ως ένα ακόμη θέμα ικανό
να γεμίσει μερικές ιλουστρασιόν σελίδες των κουτσομπολίστικων περιοδικών.
Υπάρχει όμως μόνο αυτή η εικόνα;
Πρώτα απ’ όλα είναι ένα ζητούμενο για τα κίνητρα που
οδήγησαν την κληρονόμο της αυτοκρατορίας του Αριστοτέλη Ωνάση να πουλήσει ότι
πιο πολύτιμο υπάρχει από τα υπάρχοντα των προγόνων της. Δεν πούλησε απλά ένα
κομμάτι γης, αλλά το νησί στο οποίο είναι θαμμένοι, η μητέρα της, ο θείος της
και ο παππούς της! Ουσιαστικά η Αθηνά Ωνάση πούλησε την πατρίδα της, όχι με την
ευρύτερη έννοια του έθνους, αλλά με την ομηρική προσέγγιση του όρου όπου
«πατρίδα» είναι το ουσιαστικό της «πατρώας γης», δηλαδή η γη των πατεράδων μας.
Όπως φαίνεται δεν το πούλησε γιατί δεν είχε χρήματα και χρωστούσε στις τράπεζες
αλλά γιατί ήθελε να κόψει κάθε δεσμό και σχέση με το όνομα που φέρει. Άλλη
εξήγηση δεν μπορούμε να φανταστούμε ό,τι υπάρχει.
Προσφυγική καταγωγής ο Αριστοτέλης Ωνάσης, από την Σμύρνη
ξεκίνησε και ως άλλος Οδυσσέας περιπλανήθηκε σε όλο τον κόσμο για να επιβιώσει
στην αρχή και να γίνει ένας από τους ποιο πλούσιους ανθρώπους του κόσμου,
πάλεψε με τους Λαιστρυγόνες και του Κύκλωπες, τις Κίρκες και τις Σειρήνες, για
να αναζητήσει τη δική του προσωπική Ιθάκη, όχι πολύ μακριά από την Ιθάκη του
Οδυσσέα, μια γειτονιά είναι τα δύο νησιά και όποιος δεν βλέπει την συνάφεια,
δεν έχει μάτια…
Στον Σκορπιό ο Αριστοτέλης έχτισε την δική του Ιθάκη, χωρίς
όμως να καταφέρει να βρει στο σύντομο βίο του, την δική του Πηνελόπη… Σπίτι
χωρίς Πηνελόπη ρημάζει, γίνεται απλά χώμα και πέτρες και έρχονται μετά και οι
επίγονοι να διαπράξουν και την αμαρτία της πατροκτονίας. Με την πώληση του
Σκορπιού γράφτηκε και το τέλος της δυναστείας Ωνάση και οι τάφοι των νεκρών
έγιναν ένα ακόμη τμήμα των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων.
Η ιστορία αυτής της οικογένειας ενέχει στοιχεία αρχαίας
τραγωδίας και αν υπήρχε σήμερα ένας Ευριπίδης ίσως να αναζητούσε σε αυτή την
ιστορία την έμπνευση για την εξαγωγή μιας άκρως διδακτικής και παιδευτικής
ιστορίας προς γνώση και συμμόρφωση, μακριά από την λάμψη που δίνουν τα πλούτη
και η εξουσία. Απλά μια ανθρώπινη ιστορία που θα μπορούσε να είναι – τηρουμένων
των αναλογιών – μια ιστορία ενός διπλανού μας ανθρώπου, γιατί όχι και ολόκληρης
της νεοελληνικής κοινωνίας. Η Αθηνά Ωνάση είναι μια νεοελληνίδα, περισσότερο
από ότι το φαντάζεται και το θέλει.
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
