Έτσι όπως οδεύουν τα πράγματα ο μεγάλος πρωταγωνιστής του
2013 θα είναι το Ευρώ, όχι μόνο για την αποτυχία του να γίνει ένα σκληρό
νόμισμα και να κρατηθεί έτσι, αλλά για το εντυπωσιακό τέλος που θα έχει. Πριν
από ενάμιση αιώνα σχεδόν, ο Μάρξ ξεκινούσε να γράψει το κομμουνιστικό
μανιφέστο
του, διαπιστώνοντας ότι «ένα φάντασμα πλανάτε επάνω από την Ευρώπη», σήμερα
αυτό το φάντασμα είναι η φτώχεια που μας έφερε το Ευρώ, ένα νόμισμα που κόντρα
σε κάθε νομοτέλεια της ζωής, ήθελε να γίνει ένα «σκληρό νόμισμα». Αποδεικνύεται
ότι για να αποκτήσεις ένα «σκληρό νόμισμα» δεν μπορείς να εμπιστευτείς μόνο
τους τραπεζίτες, χρειάζονται και άλλα στοιχεία. Τι είναι εξάλλου ένα νόμισμα;
Ένα σύμβολο αξίας, πρώτα όμως καθορίζεται το τι συμβολίζει και μετά το τι αξία
εκφράζει. Ήθελε να είναι ένα νόμισμα μιας νέας αυτοκρατορίας, της Ευρώπης, αλλά
το μόνο που κατάφερε ήταν να είναι ένα όχημα για να κυριαρχήσει η Γερμανία σε
όλη την ήπειρο. Για τρίτη φορά η Γερμανία κάνει το ίδιο λάθος, χωρίς να
διαθέτει αυτοκρατορικό παρελθόν προσπαθεί να γίνει η επικυρίαρχος σε όλη της
Ευρώπη. Σαφώς και η Ευρώπη για να πάει μπροστά και να ανταποκριθεί στις
προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης έχει ανάγκη από μια ηγέτιδα δύναμη, δεν μπορεί
όμως αυτή να είναι η Γερμανία γιατί είναι στενόμυαλη και ανελαστική.
Για να το πούμε διαφορετικά, δεν μπορεί να ηγηθεί η
Γερμανίας μιας αυτοκρατορίας, με πρακτικές και λογικές εθνικού κράτους, γιατί
τότε δεν είναι η δύναμη αυτή η «ηγέτιδα» αλλά η «επικυρίαρχη». Αυτή τη στιγμή
δοκιμάζεται η συνοχή της Ευρώπης και ό,τι χτίστηκε στα μεταπολεμικά συντρίμμια
κινδυνεύει να θυσιαστεί στο όνομα της «δημοσιονομικής προσαρμογής». Ήδη το
Ευρώ, το σύμβολο αυτής της στρεβλής κατάστασης, έχει γίνει το μήλο της έριδος
ανάμεσα στους λαούς, αντί να είναι το κοινό νόμισμα που θα ενώνει τους λαούς,
γίνεται αυτό που τους διχάζει. Αντί να είναι το νόμισμα αναδιανομής του πλούτου
και της ισόρροπης ανάπτυξης, οδεύει να γίνει το νόμισμα της υποταγής και της
υποδούλωσης.
Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι για την Ευρώπη, αν θα κουρευτούν
οι καταθέσεις στην μία ή την άλλη χώρα, αλλά το πώς θα νοιώσουν οι πολίτες τους
ότι υπάρχει μια κοινή μοίρα για όλους, η οποία θα είναι κινητήρια δύναμη για να
προχωρήσουν μαζί. Μέχρι στιγμής αυτό που χάνεται είναι ό,τι κατακτήσεις είχε να
επιδείξει η Ευρώπη, τους τελευταίους δύο αιώνες, τον ανθρωπισμό, την
αλληλεγγύη, την ανεκτικότητα. Μέσα από την κρίση, αντί να αναζητεί την
αναγέννηση, δίνει την βεβαιότητα ότι οδεύει ολοταχώς προς έναν νέο μεσαίωνα.
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
