Ένα συνέδριο που εξ’ αρχής φάνηκε να έχει ενδιαφέρον μόνο
επιστημονικό, τελικά εξελίχθηκε σε έναν ενδιαφέρον δημόσιο διάλογο σχετικά με
την τύχη του αρχείου του Μουσείου Καπνού. Όπως ήδη θα έχετε καταλάβει
αναφερόμαστε στο συνέδριο για τους «Δρόμοι του Καπνού», και πιο συγκεκριμένα
στο στρογγυλό τραπέζι που έγινε την τελευταία μέρα, την Κυριακή το απόγευμα,
στην Δημοτική Καπναποθήκη, με θέμα σχετικό με την διαχείριση των αρχείων.
Η διαδικασία, ενώ κάτω από άλλες συνθήκες θα ήταν μια στεγνή
ακαδημαϊκή συζήτηση, με την παράθεση απόψεων και θέσεων των ομιλητών,
εξελίχθηκε σε μια ζωντανή συζήτηση με εντάσεις και αντεγκλήσεις που μάλλον
οδηγήθηκε σε ένα θετικό αποτέλεσμα. Στο να «ζωντανέψει» η συζήτηση, συνέβαλε τα
μέγιστα ο πρώην πρόεδρος του Μουσείου
Καπνού Γιάννης Βύζικας, ο οποίος κατά παράβαση κάθε έννοια νομιμότητας αλλά και
λόγω απουσίας κάθε σεβασμού προς την Ιστορία, κράτησε τα πολύτιμα αρχεία που
του εμπιστεύτηκαν δεκάδες καβαλιώτες, όχι απλά «ερμητικά κλειστά», αλλά «εγωιστικά
κλειστά»!!! Σημαντική επίσης η συμβολή του συμπολίτη μας υποψήφιου διδάκτορα
Ιστορίας Νίκου Καραγιαννακίδη, ο οποίος
ουσιαστικά παρενέβη στην συζήτηση συνοψίζοντας σε μια σειρά ερωτήματα, όσα κατά καιρούς έχουμε καταγγείλει για την συμπεριφορά του κ. Βύζικα,
διακεκριμένοι επιστήμονες, αλλά και εμείς από τις στήλες του «Χ».
Η συζήτηση «άναψε», με τον κ. Βύζικα να προσπαθεί να
ψελίσσει κάποιες δικαιολογίες και τους ομιλητές – ιστορικοί οι περισσότεροι
αλλά και ειδικοί στην διαχείριση αρχείων – να παραθέτουν τα επιστημονικά
δεδομένα που πρέπει να διέπουν την λειτουργία του αρχείου, για να είναι
προσβάσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, τα αρχεία
αποτελούν μέρος την πολιτιστικής κληρονομιάς και αποτελεί δημοκρατικό δικαίωμα
κάθε πολίτη η ελεύθερη πρόσβαση για μελέτη!!!
Ωστόσο δεν υπάρχει στο θέμα μόνο αυτή η διάσταση. Όλοι όσοι
πρόσφεραν τα αρχεία αυτά, το έκαναν για να δώσουν υλικό προς μελέτη για τον
εμπλουτισμό της τοπικής ιστορίας και την ανάδειξη των προσώπων που έπαιξαν ρόλο
στα γεγονότα που έκαναν την Καβάλα, αν όχι την σπουδαιότερη, σίγουρα μια από
τις σπουδαιότερες πόλεις στην ιστορία του Καπνού. Μέσα στα αρχεία «κοιμούνται»
οι μαρτυρίες για ανθρώπους που πρόσφεραν πολλά στον τόπο μας και είναι χρέος
απέναντι σε αυτούς αλλά και στους δωρητές, αυτά τα αρχεία να αποκτήσουν
«φωνή»!!!
Όταν όμως έρχεται ο κ. Βύζικας, παντελώς άσχετος με το
αντικείμενο και επιδεικνύει μια εγωιστική συμπεριφορά λες και είναι το αμπέλι
του παππού του, εμποδίζεται η ανάδειξης αυτού του αρχείου, πολλώ δεν όταν χρησιμοποιεί μέρος του υλικού για τις δικές
του εκδόσεις!!! Μια εγωιστική συμπεριφορά που στερεί από τους νεώτερους την
γνώση που μπορούν να τους δώσουν οι παλαιότεροι.
Ο κ. Βύζικας κατάφερε να φτάσει στο σημείο αντί να
εισπράττει μόνο εύσημα για το έργο που επιτέλεσε, αντί να ακούει «μπράβο» απ’ όλες τις πλευρές, να έχει
βρεθεί κατηγορούμενος για την στάση του να βάλει το προσωπικό συμφέρον πάνω απ’
όλα. Κρίμα…
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
