Μιας και το τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη συζήτηση για
τις πολεμικές αποζημιώσεις που οφείλει η Γερμανία προς την Ελλάδα, οφείλουμε να
θυμίσουμε ότι η γερμανική κατοχή και οι βαρβαρότητες που την συνόδευαν
αφορούσαν την Ελλάδα πέραν της δυτικής όχθης του Στρυμόνα ποταμού, ενώ η από
εδώ πλευρά στέναζε κάτω από έναν πιο σκληρό και βάρβαρο ζυγό, τον βουλγαρικό.
Αναφερόμαστε στην τρίτη κατά σειρά κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
που διήρκησε από τον Μάιο του 1941 μέχρι την λήξη του πολέμου το 1945. Η
βουλγαρική κατοχή ήταν πιο σκληρή από την γερμανική, αφενός γιατί οι Βούλγαροι
ήρθαν εδώ ήδη φανατισμένοι εναντίον των Ελλήνων από την εποχή των Βαλκανικών
πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και αφετέρου ο στόχος τους δεν ήταν απλά
η κατοχή των εδαφών, ως αναγκαίο βήμα μιας πορείας προς την Μ. Ανατολή όπως
ήταν των Γερμανών, αλλά η προσάρτηση των εδαφών και ο εκβουλγαρισμός του
πληθυσμού. Γι’ αυτό, ενώ στην υπόλοιπη
Ελλάδα είχαμε απλά ορισμένους που διαδραμάτισαν ρόλο συνεργάτη των Γερμανών,
εδώ είχαμε το φαινόμενο των Βουλγαρογραμμένων, δηλαδή Ελλήνων που απαρνήθηκαν
την ελληνική τους καταγωγή και άλλαξαν τα ονόματα τους παίρνοντας βουλγάρικα.
Οι Βούλγαροι ως στρατός κατοχής δεν έδειξαν κανένα έλεος,
σκότωσαν, βίασαν, κατέστρεψαν περιουσίες, επιπλέον έκαψαν και κάθε ελληνικό
βιβλίο όπου και αν το συνάντησαν. Ως κορυφαίο γεγονός της αντίστασης κατά των
Βουλγάρων είναι τα γεγονότα της σφαγής στο Δοξάτο Δράμας. Ίσως το Δοξάτο, μαζί
με το Δίστομο, τα Καλάβρυτα και το Μπλόκο της Κοκκινιάς, είναι τα κορυφαία
γεγονότα της θυσίας των Ελλήνων.
Οι καταστροφές των Βουλγάρων ήταν τεράστιες, ποτέ όμως δεν
τις αναγνώρισε ούτε η Βουλγαρία, αλλά ούτε και η ίδια η Ελλάδα, γιατί ποτέ οι
τοπικές αρχές δεν έβαλαν το ζήτημα των αποζημιώσεων προς την Ελληνική Κυβέρνηση
και εκείνη με τη σειρά της προς την Βουλγαρική. Χάσαμε την ευκαιρία να τα
ζητήσουμε ακόμη και όταν τέθηκε το ζήτημα της εισόδου της Βουλγαρίας στην Ε.Ε.,
επιλέξαμε την τότε απόλυτη σιωπή.
‘Όπως μας πληροφορεί η κ. Ευθυμία Πέγιου τα μοναδικά χρήματα
που πλήρωσε η Βουλγαρία σε Έλληνες, ήταν αυτά που πήραν όσοι δούλεψαν στην
Κατοχή στα καπνά και πλήρωσαν εργατικές εισφορές στον βουλγαρικό οργανισμό
ασφάλισης. Το 1959 η Ομοσπονδία Καπνεργατών έθεσε το ζήτημα στην αντίστοιχη ένωση
της Βουλγαρίας και βρέθηκε λύση, οπότε πήραν κάποια χρήματα όσοι είχαν
φροντίσει να κρατήσουν τα βουλγαρικά βιβλιάρια ασφάλισης. Για τις πολεμικές
αποζημιώσεις, για τις καταστροφές, για τις ληστείες περιουσιών και τους φόνους
ανθρώπων ποτέ δεν μίλησε κανείς.
Μήπως είναι καιρός να τεθούν έστω και τώρα κάποια ζητήματα;
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
