Καθημερινά οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με προκλήσεις, ο
τρόπος που τις διαχειρίζονται και ο τρόπος που απαντάνε ακόμη και στα πιο
αμείλικτα ερωτήματα, οριοθετεί την πορεία του στον χρόνο, αυτό που λέμε το «ταξίδι
της ζωής». Όπως είναι οι άνθρωποι, είναι και οι λαοί, από το πως
διαχειρίζονται
τα μεγάλα ζητήματα που καθορίζουν την εξέλιξή τους, προκύπτει η ιστορική τους
πορεία, η οποία επηρεάζει και επηρεάζεται από την συλλογική ταυτότητα. Η 19η Μαΐου
του 1919, θεωρείται ότι είναι το δεύτερο επεισόδιο μια πορείας εγκλημάτων,
είναι η ημέρα που ξεκίνησε η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, λίγα χρόνια
νωρίτερα είχε προηγηθεί μια άλλη σφαγή, αυτή των Αρμενίων δράστες και στα δύο
εγκλήματα οι Τούρκοι με αρχηγό τον Κεμάλ.
Όταν σημειώθηκε η γενοκτονία των Αρμενίων, η διεθνής
κοινότητα δεν αντέδρασε όπως θα έπρεπε, αλλά το αποδέχθηκε ως ένα συμβάν
πολεμικής επίλυσης διαφορών. Όταν ήρθε η σειρά των Ποντίων, κάποιοι άρχισαν να
καταλαβαίνουν ότι κάτι γίνεται αλλά και πάλι δεν μίλησαν τόσο δυνατά έτσι ώστε
να καταφέρουν να το σταματήσουν. Η αρχή
που έγινε με τους Αρμένιους ήταν πολύ βίαιη, τώρα η μέθοδος που εφάρμοζαν με
τους Πόντιους, ήταν πιο εξελιγμένοι, με τις πορείες θανάτου και τα τάγματα
εργασίας, οι νεκροί έπεφταν κατά εκατοντάδες χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα. Τα
κινούμενα «στρατόπεδα συγκέντρωσης» ήταν ήδη γεγονός… Ως επισφράγισμα στην
πορεία των Τούρκων προς την κρατικής συγκρότηση, ήρθε λίγα χρόνια μετά η
καταστροφή της Σμύρνης και ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι Τούρκοι μιλάνε
για «επανάσταση», ωστόσο για πρώτη φορά στην Ιστορία υπάρχει το γεγονός να
σκοτώνουν οι επικυρίαρχοι τους υπόδουλους για να σχηματίσουν εθνικό κράτος και
η γενοκτονία, η εθνοκάθαρση να βαπτίζεται «επανάσταση». Ωστόσο ακόμη και τότε
κανείς δεν είπε ένα φτάνει…
Όμως, ο «σπόρος» είχε πέσει, η επίλυση εθνοτικών προβλημάτων
με την γενοκτονία και την μετακίνηση ολόκληρων πληθυσμών, με σκοπό την φυσική
και ηθική τους εξόντωση, δεν ήταν καινούργια πρακτική, την εφάρμοσαν για πρώτη
φορά οι αρχαίοι Πέρσες, ωστόσο οι Τούρκοι την έσπειρα εκ νέου στον 21ο
αιώνα. Λίγα χρόνια αργότερα ο «σπόρος» μεταφυτεύτηκε στην Γερμανία, η
δοκιμασμένη μέθοδος βελτιώθηκε και άλλο, έγινε πιο επιστημονική, ο στόχος αυτή
τη φορά ήταν οι εβραίοι, οι οποίοι είχαν εξαιρεθεί από την εθνοκάθαρση του
Κεμάλ. Τώρα, είχε έρθει η σειρά τους να δοκιμάσουν αυτές τις μεθόδους. Τις
επόμενες δεκαετίες σε διάφορα σημεία του πλανήτη έλαβαν χώρα και άλλα ανάλογα
γεγονότα εθνοκαθάρσεων. Βλέπετε η μέθοδος ήταν δοκιμασμένη, απέδιδε και
επιπλέον οι όποιες αντιδράσεις ήταν υποτονικές και κατόπιν εορτής. Η διεθνής
κοινότητα λες και έχει υιοθετήσει την υποκριτική στάση να αφήνει τα γεγονότα να
εξελίσσονται και να μιλάει μόνο για τα τετελεσμένα και μάλιστα χωρίς την
παραδειγματική τιμωρία των δραστών.
Σε κάθε ευκαιρία μιλάμε, για την ανάγκη αντιφασιστικής δράσης
απέναντι στον επελαύνων εκφασισμό της κοινωνίας, για τον διαρκώς εντεινόμενο
ρατσισμό, αλλά για το θέμα της γενοκτονίας των λαών της Μ. Ασίας, δεν μιλάμε
είναι θέμα ταμπού. Αν μιλήσουμε κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε εθνικιστές
γιατί ζητάμε την αναγνώριση των εγκλημάτων της Τουρκίας και την έμπρακτη
συγγνώμη της. Πόσο απέχει όμως το μαχαίρωμα ενός νεαρού Αφγανού από την
εκτέλεση ενός Ποντίου, επί της ουσίας καθόλου και τα δύο είναι εγκλήματα. Δεν
πείθουμε αν στην πρώτη περίπτωση διαρρηγνύουμε τα ιμάτια μας και στην άλλη στρέφουμε
το βλέμμα μας αλλού. Σε κάθε περίπτωση το βλέμμα μας δεν είναι πια καθαρό, όταν
βλέπει επιλεκτικά και κατά περίπτωση, άρα δεν μπορούμε να επικαλούμαστε τον
ανθρωπισμό, a la carte,
γιατί δεν πείθουμε.
Για να ξαναγυρίσουμε λοιπόν εκεί που ξεκινήσαμε, το τι
αναγνωρίζεις ως «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» είναι στοιχείο της συλλογικής ή
κατά περίπτωση της ατομικής σου ταυτότητας. Απέναντι στο Θεό, όλοι είμαστε
άνθρωποι, όταν κάνουμε εξαιρέσεις στα εγκλήματα ήδη έχουμε ξεφύγει από αυτόν
τον κανόνα και στα μάτια μας, κάποιοι είναι «άνθρωποι» και κάποιοι άλλοι «λιγότερο
άνθρωποι», όταν κάνεις αυτόν τον διαχωρισμό πως μπορείς τότε να πείσεις ότι
υπηρετείς πανανθρώπινες αξίες και να διεκδικείς το χαρακτηρισμό του
«ανθρωπιστή»; Σε τελική ανάλυση οι ναζιστές τι διαφορετικό πρεσβεύουν; Αν δεν
αποδεχθούμε ότι αυτές οι πράξεις αποτελούν «γενοκτονία κατά της λογικής», σε ποιό
κοινό τόπο μπορούμε να πατήσουμε για να συζητήσουμε τα υπόλοιπα ζητήματα της
ζέουσας κοινωνίας μας;
Και επιπλέον, έχουμε σκεφτεί ότι όσο εμείς αρνούμαστε σε
κάποιον να του υποδείξουμε τα λάθη που έχει κάνει, όπου στην περίπτωση αυτή που
αναφερόμαστε είναι βαμμένα και με αίμα και απαξιώνουμε να τον θέσουμε σε τιμωρητική
διαδικασία, ουσιαστικά τον ενθαρρύνουμε να τα επαναλάβει και να βρει μάλιστα
και μιμητές; Η ανάγνωση της ιστορίας των γενοκτονιών του 21ο αιώνα
μας διδάσκει κάτι διαφορετικό; Και ο φαρισαϊσμός σε όλα αυτά είναι ότι όσο
αρνούμαστε να μιλήσουμε για τα ράμματα που έχει η Ιστορία για την γούνα των
άλλων, είναι γιατί φοβόμαστε μην έρθει και η δική μας σειρά, να μιλήσουμε για
όσα κάναμε, αλλά κυρίως για όσα μπορούσαμε και δεν κάναμε για να αποτρέψουμε
μικρές ή μεγάλες γενοκτονίες!!!
Θεόδωρος Α. Σπανέλης
